Drewniany kościółek
Powstała w 1674 r. z fundacji ks. Wojciecha Borowiusza drewniana świątynia wznosi się pośrodku rozległej wsi, 200 m od kościoła parafialnego, na niewielkim, ale jedynym w okolicy pagórku.
Kościelne wzniesienie, otoczone wieńcem drzew, ogradza ceglany mur z dwiema bramami. Wschodnie wejście flankują dwa filary, na których ustawiono posążki świętych Piotra i Pawła. Obszerność założenia kontrastuje z kruchą urodą niewielkiej świątyńki umieszczonej w jego centrum. Patrząc na nie trzeba pamiętać, że w miejscu tym stał pierwotnie znacznie większy kościół parafialny. O różnicach rozmiarów obu świątyń dobitnie świadczą zachowane i troskliwie zabezpieczone relikty partii fundamentów pierwotnego kościoła. Na wschodnim krańcu nasypu, daleko poza ścianą prezbiterium pozostał unikalny ze względu na swoją konstrukcję ruszt, zbudowany z kamienia łamanego i nieociosanych pni.
Na tej konstrukcji umieszczono dopiero właściwy fundament kościoła. Obok znajduje się krypta grobowa z zejściem osłoniętym daszkiem.
Jaśniejący złotym, ciepłym odcieniem szalunków kościółek zbudowano z grubych, ociosanych pni. Skromny plan świątyni powtarza tradycyjny układ, obejmujący trójbocznie zamknięte prezbiterium, szerszą, prostokątną nawę i wieżę poprzedzającą wejście od zachodu. Przy prezbiterium, od północy wybudowano pomieszczenie zakrystyjne. W 1735 r. po bokach wieży dostawiono dwa przedsionki.
Strome dachy, o jednej, wspólnej dla nawy i prezbiterium kalenicy, z nadbitkami nad korpusem, sprawiają, że zwarta bryła budowli ma smukłą, lekką i pełną architektonicznego piękna sylwetkę. Ponad dachem góruje sześcioboczna wieżyczka sygnaturki, wzniesiona zapewne w czasach późniejszych. Wieżę zachodnią, o lekkiej, ramowo-słupowej konstrukcji wieńczy hełm łamany, w części dolnej gontowy, w górnej podbity blachą. Okalające pierwotnie budowlę soboty zachowały się po obu stronach wieży i wzdłuż północnej ściany nawy. Wnętrze oświetlają okna umieszczone jedynie w ścianach południowych: dwa w nawie i dwa w prezbiterium, a ponadto dwa koliste okienka wycięte w bocznych ścianach prezbiterium, po obu stronach głównego ołtarza.
Na belce nadproża nad wejściem widnieje napis z datą budowy i tytułem świątyni: "ANNO DOMINI 1674 / HAEC DOMVS REAEDIFICATA EST / IN HONORE OMNIPOTENTIS DEI / TRANSFIGVRATI" (Roku Pańskiego 1674 ten Dom Boży został na nowo odnowiony na większą chwałę Wszechmogącego Boga w tajemnicy Przemienienia)
Niewielkie wnętrze nakrywają płaskie stropy, w nawie z zaskrzynieniami. Ściany i strop prezbiterium zdobi obfita dekoracja malarska powstała w trakcie gruntownej restauracji świątyni, przeprowadzonej w 1735 r. z inicjatywy właściciela Cmolasu i dóbr kolbuszowskich, Pawła księcia Sanguszki. Ponownie konserwację odkrytej polichromii przeprowadzono w latach 1992 - 1994 pod kierunkiem Jadwigi Styrny. Pokrywa ona całkowicie strop oraz ściany prezbiterium z wyjątkiem tej części ściany wschodniej, która zasłonięta jest ołtarzem głównym. W roku 1907 pierwotną polichromię zasłonięto grubą warstwą narzutu i nowe podłoże pokryto malowidłem wykonanym w technice tempery w typie klasycyzującej, iluzjonistycznej dekoracji architektonicznej.
Odsłonięta kompozycja figuralna na stropie otoczona jest ramą, na zewnątrz której w różowo-pomarańczowym tle występują szerokim pasem kosze wypełnione liśćmi i kwiatami, m.in. różami i tulipanami oraz kartusze z kratownicami w polach i ornameny roślinno - okuciowe. Scena centralna przedstawia aniły i główki aniołów adorujące Oko Opatrzności Bożej ujęte w trójkąt i otoczone promienistą glorią. Nad nimi znajdują się postacie mniejszych aniołów trzymających wstęgę z napisem: "Oculi omnim in Te sperant Domine Tu das" Oczy wszystkich oczekują Ciebie, Ty zaś dajesz im pokarm we włąsciwym czasie, Ps 144,15) Ściany prezbiterium pokryte są dekoracją architektoniczną, którą tworzą kolumny z architrawem i fryzem, pomiędzy nimi występują przedstawienia figuralne, poniżej postument. Polichromię uzupełniają obrazy i elementy rzeźbiarskie. Kompozycja jest podporządkowana architekturze wnętrza, uwzględnia otwór drzwiowy, okna i ołtarz główny.
Ściana północna jest kompozycyjnie lustrzanym odbiciem ściany południowej, zaś symetria posunięta jest tak daleko, że naprzeciwko rzeczywistego portalu do zakrystii namalowano iluzjonistyczne wejście. We wryzie podstropowym występują pary aniołów, trzymające girlandy z kwiatów, zwisających z wazonów ustawionych na postumentach. Pomiędzy nimi znajdują się kartusze herbowe - czytelny jest herb Wojciecha Borowiusza Ołobok (Hołobok) - w tarczy herbowej srebrny pół - łosoś.
Strefę środkową ścian zajmowały przedstawienia figuralne: malowane bezpośrednio na belkach. Po lewej stronie kapłan Melchizedek trzymający w prawej ręce dzban z winem a w lewej chleb, symbol Eucharystii oraz banderolą z napisem: w tłumaczeniu polskim "Melchizedek zaś, król Szalemu, wyniósł chleb i wino; był on kapłanem Boga Najwyższego" (Rdz 14,18)
Po prawej św. Paweł Apostoł trzymający w prawej ręce kielich wskazując palcem lewej ręki tłumaczy tajemnicę Eucharystii przez napis na banderoli: w tłumaczeniu polskim "Ilekroć pijecie ten kielich, śmierć Pańską głosicie aż przyjdzie"(1 Kor 11,26)
Najbliżej ołtarza znajdują się malowane kotary z baldachimem stanowiące oprawę do przedstawień, z których zachowało się jedynie północne. Mieści się tutaj wyobrażenie Najświętszej Maryi Panny osłonięte drewnianą płaskorzeźbioną sukienką z 1735 r. (twarz Maryi to dzieło ze schyłku XIX w.)
Przy podłodze, w miejscu, gdzie widać ślad po schodach na ambonkę znajduje się scena obrazująca kuszenie niewiasty przez diabła o bydlęcym torsie, z wielkimi rogami, uszami i skrzydłami nietoperza. Przedstawienie to zbliżone jest do umieszczonego w analogicznym miejscu w dawnym kościele parafialnym (tam kuszony jest mężczyzna). Późnobarokowa, efektowna i szlachetna w wyrazie polichromia odznacza się konsekwencją i logiką kompozycji, dobrym poziomem artystycznym i swobodą w posługiwaniu się środkami malarskiego wyrazu.
Zachowane we wnętrzu, zabytkowe elementy wyposażenia powstały w większości współcześnie z budową. Barokowy ołtarz główny, pochodzący zapewne z 1674 r. zdobią po bokach ażurowe pasy ornamentów małżowinowo-chrząstkowych. Na skrzyniowej mensie wznosi się nastawa ujęta po bokach kolumnami i zamknięta od góry szerokim pasem belkowania z przełamanym szczytem, pośrodku którego widnieje obraz Boga Ojca.
Kompozycja zaś obrazu jest trójstrefowa. W dolnej stojące trzy postacie świętych. Od lewej św. Roch, św. Rozalia z Palermo i św. Sebastian (patronowie chorób zakaźnych). W drugiej strefie klęczący wśród obłoków od lewej św. Dominik i św. Franciszek. W górnej strefie Trójca Święta: od lewej Chrystus, pośrodku Gołębica i Bóg Ojciec z prawej strony.
W tle w dolnej strefie, skrawek ziemi o obniżonym horyzoncie. Pośrodku za św. Rozalią kula wszechświata w kolorze zielonkawym. Powyżej skłębione obłoki, w których szczelinie jest Trójca Święta. Św. Roch stojący w kontrapoście, palcem wskazującym prawej ręki dotyka rany na prawym udzie, odsłoniętym, przed nim pies (Roszek) zwrócony pyskiem w stronę granic obrazu. W lewej dłoni trzyma kij, długi, oparty o ziemię, zakończony gałką. Św. Roch żył na przełomie XIII i XIV w. pochodził z Mont Pellier. Pielgrzymował po świecie i posiadał cudowny dar leczenia chorych na dżumę i wściekliznę. Według podania miał uratować od śmierci około 200 osób w czym pomagał mu jego wierny pies. Św. Rozalia w stroju świeckim, dwuczęściowej sukni, z rękawami do łokci, dekoltem. Przez lewe ramię przewieszona szata, ręka ugięta w łokciu, w dłoni trupia czaszka. W prawej dłoni wzniesionej ku górze mały krucyfiks. Włosy długie, ugięte z tyłu, na głowie wieniec z róż. Święta ta żyła w XII w. jako pustelniczka. Imię z łać. rosa - róża i lilium - lilia. Św. Sebastian, przywiązany do drzewa (o krótkim pniu), stojący w kontrapoście, lewa ręka spuszczona bezwładnie w dół, głowa przechylona w lewo, lewa noga ugięta. Pochodził z Mediolanu i był oficerem gwardii cesarskiej. Stając w obronie chrześcijan poniósł męczeńską śmierć za cesarza Dioklecjana. W środkowej kompozycji obrazu św. Dominik w prawej spuszczonej w dół dłoni trzyma kwiat lilii, w lewej ręce wzniesionej ku górze trzyma tarczę. Święty ten pochodził z Bolonii i żył na przełomie XII i XIII w. Św. Franciszek, klęczący z pochyleniem tułowia do przodu, ukazany z profilu, swoją lewą dłoń trzyma na piersi. Prawa ręka wyciągnięta na wprost przed siebie, trzyma krucyfiks. Święty ten pochodził z Asyżu i żył na przełomie XII i XIII w. W górnej części obrazu Chrystus siedzący w poruszonej pozie. W swojej prawej, wyciągniętej ku górze dłoni trzyma trzy skrzyżowane strzały. Bóg Ojciew poruszonej autentycznie niemalże pozie co Chrystus, w prawej opuszczonej swej dłoni trzyma berło. Nad głową nimb trójkątny.
Dwa ołtarze boczne, ustawione po bokach łuku tęczowego, zapewne XVII-wieczne lecz znacznie uzupełnione w 1735 r., opatrzone zostały ażurowymi uchami suchego akantu. Zdobiące je obrazy, współczesne ratabulom przedstawiają: świętych Antoniego i Franciszka z Dzieciątkiem Jezus (scena środkowa) i popiersie Marii Magdaleny (w zwieńczeniu) - ołtarz po lewej stronie; oraz Ukrzyżowanie ze św. Marią Magdaleną i Chrystusa Bolesnego - ołtarz po prawej. Z ołtarzem tym związana była Altaria Świętego Krzyża, fundowana w 1689 r. przez Józefa Karola Lubomirskiego.
Umieszczona w łuku tęczy belka, ozdobiona napisem: "HOC SIGNV CRVCIS ERIT IN CAEIO CVM DNVS AD IVDICANDV VENERT" (Ten znak krzyża będzie na niebie, kiedy Pan przyjdzie sądzić),podtrzymuje XVII-wieczny, rzeźbiony krucyfiks.
Szczególnym zabytkiem jest portret ks. Borowiusza zawieszony na północnej ścianie prezbiterium. Przedstawia on fundatora w dwóch trzecich postaci stojącego przy pulpicie i wspierającego dłoń na modlitewniku. Górny, prawy róg mieści datę A.D. 1646, a poniżej herb Hołobok opisany literami ABStDPSF Adalbertus Borovius Sannctae theologiae doctor porchus Sanc-ti Floriani - Wojciech Borowiusz, doktor świętej teologii i proboszcz parafii św. Floriana) oraz zapis ATIS SVAE 74 (dotyczący wieku portretowanego). Dolna część obrazu, dodana w 1735 r., zawiera scenę widzenia trzynastoletniego Borowiusza. W tle ukazano XVIII-wieczną panoramę Cmolasu z dwoma kościołami (parafialnym i szpitalnym) oraz domem ubogich. Całe wydarzenie opisano słowami:"Prześwietny S.P.X. Wojciech Borowiusz S. Theologiey Doctor, Proboszcz Krakowski Kollegiaty S. Floryana na Kleparzu. Fundator tego Kościółka. Ten będąc chłopięciem w lat 13-ty tu w Cmolesie do Szkoły chodząc gdy dnia 6 Sierpnia R.P. 1585 szedł ze szkoły dwie albo trzy godziny przed wieczorem. I nad tym mieyscem gdzie teraz Kościółek PRZEMIENIENIA PAŃSKIEGO. Obaczyl otworzone niebo y PANA JEZUSA, z rozciqgnionymi rękami (z wielkiej iasności) około którego było wiele Świętych. I to widzenie trwało kilka pacierzy. Czego będąc pamiętny y na tym mieyscu ludzie rożnych Łask Boskich z pociechą doznają".